Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Bij het ontstaan van huidkanker is overmatige blootstelling (met name op jonge leeftijd) aan uv-straling van de zon en/of de zonnebank de belangrijkste risicofactor. Het aantal patiënten met huidkanker stijgt snel en zal de komende jaren blijven stijgen, dat blijkt uit het Rapport Huidkanker in Nederland (pdf). Voor het eerst is er volledig zicht op het voorkomen van huidkanker, doordat vanaf 2016 gegevens van ziekenhuizen, zelfstandige behandelcentra en huisartsenpraktijken samenkomen in de Nederlandse Kankerregistratie. Als basaalcelcarcinoom wordt meegerekend dan is van alle diagnoses kanker ongeveer de helft huidkanker.

Epidemiologen concluderen dat huidkanker in Nederland epidemische vormen aan neemt en dat het einde daarvan nog niet in zicht is. Dit vraagt om passende aandacht voor preventie, (vroege) diagnostiek, behandeling en follow-up van patiënten met huidkanker. Hierbij is een goede samenwerking van huisartsen (die de patiënt vaak als eerste zien) en andere medisch specialisten essentieel. Daarom werken partijen samen aan een Nationaal Actieplan Huidkanker.

Er zijn verschillende soorten huidkanker:

Het aantal gevallen van huidkanker, en ook de sterfte eraan, stijgt schrikbarend. Regelmatig checken van de moedervlekken op uw huid helpt om huidkanker (een melanoom) op tijd te herkennen. Dat is belangrijk, want dat verbetert de vooruitzichten. Wanneer een melanoom in een vroeg stadium wordt ontdekt, is de kans op een succesvolle behandeling groot. De behandeling bestaat dan uit een operatieve verwijdering van het melanoom, waarbij de kans op genezing groter is dan 95%.

Hoe ontstaat een melanoom?

Melanomen ontstaan uit melanocyten (pigmentcellen), deze bevinden zich over het gehele lichaam, vooral in de opperhuid. In een moedervlek liggen melanocyten in een groepje bij elkaar. Meestal ontstaat een melanoom vanuit een moedervlek. Als een melanocyt in een moedervlek ongeremd gaat delen, dan verandert de moedervlek van uiterlijk; hij is onrustig. Wanneer een moedervlek ‘onrustig’ wordt (verdikt, donkerder of juist lichter of meer gevlekt wordt, een grillige grens krijgt, gaat bloeden, jeukt of pijn doet) is het belangrijk dat u zich laat onderzoeken.

In de folder “kun je een haai van een dolfijn onderscheiden?” wordt het onderscheid tussen verdachte en onschuldige moedervlekken getoond aan de hand van foto’s. Of bekijk de powerpoint slides van de presentatie die Prof. Wilma Bergman (dermatoloog, LUMC) gaf in 2008 over het vroeg herkennen van huidkanker (alle vormen). Verder heeft KWF Kankerbestrijding video’s uitgebracht over zelfonderzoek bij melanoompatiënten: een video over zelfonderzoek van de huid en een video over zelfonderzoek van de lymfeklieren.

De overleving van plaveiselcelcarcinoom (PCC) is hoog en is over de jaren licht verder gestegen. Tien jaar na de diagnose is ongeveer 90% van de patiënten met PCC nog in leven. Voor melanoom is er over de jaren een duidelijke verbetering in de relatieve 10-jaarsoverleving: deze is tussen 1991 en 2016 gestegen van 78% naar 86%. Aan basaalcelcarcinoom (BCC) overlijden in principe geen patiënten (en de overleving is om die reden niet getoond).

Na aanvullende behandelingen, zoals chemotherapie, radiotherapie en doelgerichte therapie, kunnen patiënten late gevolgen ervaren, zoals vermoeidheid, problemen met geheugen en concentratie en neuropathie door zenuwschade. Omdat huidkanker vaak voorkomt in het gelaat en meestal chirurgisch behandeld wordt, speelt het cosmetisch resultaat van de behandeling een rol in de kwaliteit van leven van (ex-)patiënten.

Geraadpleegde bronnen:

• Bent u geïnteresseerd in de video over zelfonderzoek van de huid?
• En heeft u interesse in de video over zelfonderzoek van de lymfeklieren?
• Wilt u meer weten over de presentatie van Prof. Wilma Bergman?